2025 Yılının Kelimesi Belli Oldu: Ekranların Ötesindeki “Dijital Vicdan”
2025 yılının son günlerini yaşarken, toplumun kolektif hafızasına ve o yılın ruhuna ayna tutan “Yılın Kelimesi” oylaması sonuçlandı. Türk Dil Kurumu (TDK) ve Ankara Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen, yaklaşık 300 bin vatandaşın katılım sağladığı dev ankette, 2025’in kavramı “Dijital Vicdan” olarak belirlendi.
Bir Tıklama Vicdanı Rahatlatır mı?
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafından duyurulan sonuç, modern dünyanın en büyük etik tartışmalarından birini gündeme taşıyor. “Dijital Vicdan”, günümüzde sorumluluk ve eylem gerektiren insani duyguların, sosyal medyada sadece bir “beğeni” veya “paylaşım” ile geçiştirilmesini sorguluyor. Bakan Ersoy’un da vurguladığı gibi; vicdanın eylemden uzaklaşıp yalnızca bir tıklamaya indirgenmesi, 2025’in en çok tartışılan sosyolojik meselesi oldu.
Yarışı Göğüsleyen Kavramlar
Oylama listesinde yılı özetleyen beş güçlü aday bulunuyordu: Dijital vicdan, vicdani körlük, çorak, eylemsiz merhamet ve tek tipleşme. Ancak halkın tercihi, teknolojinin insan ahlakı üzerindeki etkisini en iyi betimleyen “Dijital Vicdan”dan yana oldu. Bu seçim, toplumun dijital dünyadaki samimiyet arayışını ve “sosyal medya aktivizmi” ile “gerçek vicdan” arasındaki ince çizgiyi ne kadar önemsediğini kanıtlıyor.
2025’ten 2026’ya Kalan Miras
2024 yılında “Kalabalık Yalnızlık” ile içimize dönmüştük; 2025’te ise “Dijital Vicdan” ile ekran karşısındaki duruşumuzu sorguluyoruz. Bu kavram bize şunu hatırlatıyor: Bir trajediyi ekranlardan izleyip üzülmek yetmiyor; dijitalleşen dünyada insan kalabilmek, o vicdanı ekranın ötesine, gerçek hayata taşımaktan geçiyor.
2026 yılına girerken sormamız gereken soru şu: Vicdanımız dijital bir veriden mi ibaret, yoksa hala yaşayan bir eylem mi?
