Gonca ÇETİN ile Pilates ve tangonun kesiştiği yerde içsel bir yolculuk.
Pilatesin beden-zihin bütünlüğünü, tangonun ise duygu ve uyumun büyüsünü bir araya getiren bir eğitmenle buluştuk. Yolculuğu üniversite yıllarında başlayan ve bugün hem pilates hem de tango alanında sayısız öğrenci yetiştiren eğitmenimiz, aslında sahnede olduğu kadar sınıfta da bir yol gösterici. Onun için pilates; bedenin merkezinden güç alıp zihni dengelemek, tango ise hem kendinle hem de karşındakiyle akışa girmek demek. Ben de Gonca ÇETİN’e hem kişisel hikâyesini hem de bu iki alanın hayatına ve öğrencilerine kattıklarını sordum. Bakalım eğitmenimiz ne cevaplar vermiş.
Pilates ve Tango yolculuğunuz nasıl başladı? Bu iki alan hayatınıza nasıl dahil oldu?
18 yaşında Uludağ Üniversitesi’ni kazandım ve direkt dans topluluğunu bulup kayıt oldum. Dans topluluğunda tango ve salsa dersleri vardı. Tango’nun da salsa’nın da nasıl bir dans olduğunu bilmiyordum ama ikisine de kayıt oldum. Çünkü çocukluğumdan beri dans etmeyi çok seven biriydim.
Okulun bahar şenliklerinde grup olarak sahneye çıkıp tango gösterisi yaptık. İkinci sınıfa geldiğimde orta-ileri seviye tango sınıfı açılmadığı için ne yazık ki devam edemedim. Lakin bir şeyler yapmam gerekiyordu; vücudum hareket etmek istiyordu. Okulun spor salonuna gittim ve spora başlamak istediğimi, aletlerle çalışmak, kas yapmak istediğimi söyledim. Hoca ise kadın olduğum için beni fitness’a değil, pilatese kabul etti.
Üç yıl boyunca, mezun olana kadar grup mat pilates dersleri aldım. Daha sonra mezun oldum ve bir üniversite daha okumak için İstanbul’a geldim. İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nü kazandım. Aynı zamanda bir zincir kahve mağazasında çalıştığım için vaktim ve ekonomik durumum kısıtlıydı.
Toplamda tangoya 6–7 yıl, pilatese ise 4 yıl ara vermiş oldum. 2015 yılının yaz ayında okulun dans kulübüyle tanıştım. Sonra da bir tango okulunda derslere ve tango pratiklerine başladım. Aynı dans okulunun pilates dersleri de vardı. Kayıt olmak istedim ve üç yıl yaptığımı, pilatesi çok sevdiğimi belirttim; tekrar başlamak istediğimi söyledim. Onlar da beni ikinci eğitmenleri olarak almak istediklerini söylediler. Açıkçası hayatımın bu teklifle değişeceğini düşünmemiştim. Tabii ki gerekli eğitimleri aldım; federasyonun eğitimlerine gittim.
Bu şekilde, 2015’ten beri pilates ve tango hayatımın merkezi haline geldi.
Sizce Pilates ve Tango’nun beden ve zihin üzerindeki en güçlü etkileri nelerdir?
Pilatesin en önemli, hatta olmazsa olmazlarından biri beden-zihin bütünlüğünün sağlanarak yapılabiliyor olmasıdır. Çünkü pilates sadece bedensel bir egzersiz değil; anda kalmayı, nefese odaklanmayı ve hareketin içinde var olmayı gerektirir. O anda, orada, harekette ve nefeste olunduğunda zihinsel bir rahatlama gerçekleşir. Bu da odaklanmayı artırır, koordinasyonu güçlendirir.
Tango’da da benzer şekilde beden-zihin bütünlüğünden söz edebiliriz. Fakat burada fark, tek başımıza olmamamızdır. Karşımızda bir partner vardır, dinlediğimiz bir müzik vardır. Hem kendi bedenimizi hem partnerimizi hem de müziği aynı anda duyumsayarak hareket etmek gerekir. Bu, zihinsel olarak odaklanmayı gerektirir ve meditatif bir hale geçilebilir. Bu da, hem zihinsel hem de duygusal derinliği olan bir deneyimdir.
Pilates eğitimi, Tango performansına nasıl katkı sağlar? Kendi deneyimlerinizden örnek verir misiniz?
Pilates’te merkez, yani core kaslarını güçlendiririz. Bu gelişim içeriden dışarıya doğru ilerler; önce kemiğe en yakın kaslardan başlar, sonra dış katmanlara yayılır. Tangoda ise merkez farkındalığı, doğru duruş (postür), denge ve eksen kullanımı birbirini tamamlayan unsurlardır. Pilates bu alanların her birini güçlendirerek tangoya doğrudan katkı sağlar.
Ayrıca tangoda çok kritik bir yeti olan alt beden ile üst bedeni ayırabilme pilates ile kolaylaşır. Pilatesin kazandırdığı denge, dayanıklılık, esneklik, koordinasyon ve kondisyonun her biri tangoda birebir karşılık bulur.
Kendi deneyimimde de bunu çok net yaşadım. Pilates pratiğim, tangoda adımlarımı daha sağlam, dönüşlerimi ve nefesimi daha kontrollü ve partnerimle bağlantımı daha akıcı hale getirdi.
Ders verirken nasıl bir yaklaşım benimsiyorsunuz? Öğrencilerinizle ilişkinizi nasıl tanımlarsınız?
Derslerimde her şeyden önce öğrencilerimin kendilerini rahat ve güvende hissetmelerini isterim. Çünkü pilates veya tango, sadece teknik değil; aynı zamanda güven, iletişim ve içsel bir yolculuktur. Öğrencilerime bilgi aktarırken onların bedenlerini, sınırlarını ve ihtiyaçlarını dinlemeye özen gösteririm. Benimsediğim yaklaşım disiplin ve samimiyetin dengesidir.
Yeni başlayan biri için Pilates mi Tango mu daha zorlayıcıdır? Neden?
Pilates bedensel olarak, kas gücü, esneklik ve özellikle merkez (core) kontrolü ister. Yeni başlayan biri için en zor kısmı nefes ile hareketi senkronize etmek ve küçük ama kontrollü kas aktivasyonlarını hissetmek olur.
Zihinsel olarak ise tek başına yapılan bir pratik olduğu için dikkatini sürekli kendi bedeninde tutmayı gerektirir.
Tango bedensel olarak, pilates kadar yoğun kas kontrolü gerektirmez. Postür, denge ve yürüyüşe odaklanır. Asıl zorluk sürekli partnerle uyum içinde olmaktır.
Zihinsel olarak, yeni başlayan biri için “birlikte akmak” en zorlayıcı şeydir. Hem kendi bedenini kontrol etmen, hem de karşındakinin yönlendirmesine veya tepkisine açık olman gerekir.
Özetle, “kendi bedenimi tanıyayım, kaslarımı güçlendireyim” diyen için pilates başlangıçta daha zorlayıcıdır.
“Başkasıyla uyum sağlayayım, iletişim kurayım” diyen biri için ise tango başlangıçta daha zorlayıcıdır.
Pilates’te kontrol sende ama tango’da kontrolü paylaşmak gerek.
Her iki alanda da sık karşılaştığınız yanlış inanışlar ya da mitler var mı?
Evet, hem pilates hem de dans alanında oldukça yaygın bazı yanlış inanışlar var. Pilates için en yoğun mitlerden biri, “Pilates sadece kadınlar içindir” düşüncesi ve “Erkekler pilates yapmaz” düşüncesi. Diğer yaygın yanlış algı, pilatesin hafif ve kolay bir egzersiz olduğudur; oysa doğru yapıldığında oldukça yoğun ve güç gerektiren bir sistemdir. Bunun yanında bazı öğrenciler “Pilates kalınlaştırır, kas yaparım ama çok kaslı olmak istemiyorum” gibi kaygılarla geliyor. Pilatesin yoga ile aynı şey olduğu düşüncesi de sıkça duyulan bir başka yanlış inanış; hatta bazen, “Sen yogacı değil miydin?” gibi sorularla karşılaşıyorum.
Dans alanında da benzer şekilde yanlış algılar var. Özellikle tango için “Çok esnek ve çok fit olmak gerekir” düşüncesini sıkça duyuyoruz. Bir diğer yaygın inanış, “Ben yeteneksizim”dir. Oysa dans öğrenmek için doğuştan yetenekli olmak şart değil; teknik ve beden farkındalığı pratikle gelişiyor. Tangoda, erkek yöneten, kadın takip eden tarzı gibi katı bir anlayış da var. Oysa modern tango anlayışında roller esnek olabiliyor ve yöneten–takip eden dinamiği iletişim ve karşılıklı alışverişle yürütülebiliyor.
Pilates ve Tango’yu birleştiren özel bir program ya da eğitim modeli geliştiriyor musunuz?
Evet, öğrencilerim için tango ve pilatesi birleştiren özel bir yaklaşım geliştirdim. Derslerde pilatesin sağladığı core kas gücü, denge, postür ve esneklik üzerine odaklanıyoruz; böylece öğrenciler tangoya daha hazır hâle geliyor. Mat üzerinde yapılan kontrollü egzersizlerle beden farkındalığını artırıyoruz, nefes ve merkez çalışmalarıyla da hareketlerin verimliliğini yükseltiyoruz.
Daha sonra bu hazırlık sayesinde tangoda adımlar daha kontrollü atılıyor, partnerle uyum kolaylaşıyor ve dans daha akıcı hâle geliyor. Yani program, hem bedensel hem de zihinsel olarak öğrencilerin dansa hazır olmasını sağlıyor.
İleriye dönük hedefleriniz, projeleriniz ya da hayalinizdeki eğitim şekli nedir?
İleriye dönük hedefim, projelerim arasında pilates ve tangoyu daha fazla kişiye ulaştırmak ve dansçıların bedenlerini destekleyen çevrimiçi dersler sunmak var. Bunun yanı sıra, dansa dair küçük konu başlıkları üzerinden kısa ve odaklı atölyeler düzenlemeyi planlıyorum.
Değerli bilgiler için Gonca ÇETİN’e teşekürler.
