Gökbilimciler, 1,3 milyar ışık yılı uzakta ilk “süper kilonova” adayını keşfetti. İki nötron yıldızının bu gizemli dansı evrenin sırlarını yeniden yazabilir.
Gökbilimciler, evrenin derinliklerinden gelen gizemli bir sinyali takip ederek daha önce sadece teorilerde var olan bir devasa patlamaya tanıklık etmiş olabilirler. Yaklaşık 1,3 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşen bu kozmik olay, bilim dünyasında “Süper Kilonova” olarak adlandırılan yeni bir sınıfın ilk örneği sayılıyor.
İşte popüler bilim meraklılarını heyecanlandıran bu keşfin hikayesi ve evren anlayışımızı nasıl değiştirebileceğine dair detaylar:
Kozmik Bir Bilmece: AT2025ulz
Her şey 18 Ağustos 2025 tarihinde, yerçekimsel dalga dedektörleri olan LIGO ve Virgo’nun uzay-zaman dokusundaki bir dalgalanmayı tespit etmesiyle başladı. Kısa süre sonra Kaliforniya’daki Palomar Gözlemevi, bu dalgalanmanın kaynağını hızla solan, parlak kırmızı bir gök cismi olarak belirledi.
Bilim dünyasında “AT2025ulz” olarak kodlanan bu olay, ilk üç gün boyunca 2017’de gözlemlenen meşhur kilonova (iki nötron yıldızının çarpışması) ile tıpatıp aynı karakteristikleri sergiledi. Ancak asıl şaşırtıcı olan, patlamanın devam eden günlerindeki davranış biçimiydi.
Süper Kilonova Nedir?
Normalde yıldızlar ömürlerini devasa süpernovalar ile tamamlar ve evrene karbon, demir gibi elementler saçar. İki nötron yıldızı birleştiğinde ise daha nadir görülen kilonova patlamaları gerçekleşir; bu olaylar altın ve uranyum gibi en ağır elementlerin fabrikasıdır.
Peki ya bu iki olay aynı anda gerçekleşirse? Bilim insanları, AT2025ulz’nin hem bir kilonovanın kırmızı ışıltısını hem de bir süpernovanın ikinci zirve parlaklığını birleştirdiğini fark etti. “Süper kilonova” teorisine göre bu olay, bir süpernova patlamasının tam kalbinde oluşan nötron yıldızlarının birbirine çarpmasıyla meydana gelen “çifte patlama” olabilir.
Neden Önemli?
Bu keşif, evrendeki ağır elementlerin (takılarımızdaki altından nükleer santrallerdeki uranyuma kadar) nasıl oluştuğuna dair eksik parçayı tamamlayabilir. Eğer bu olay gerçekten bir süper kilonova ise, doğanın en vahşi ve en yaratıcı laboratuvarlarından birini ilk kez bu kadar net izlemiş oluyoruz.
Şimdilik veriler analiz edilmeye devam etse de, AT2025ulz modern astronomi tarihindeki en karmaşık ve büyüleyici olaylardan biri olarak kayıtlara geçmiş durumda.
