Uyku Efsaneleri Çöktü: İşte Bilimin Açığa Çıkardığı 4 Kesin Gerçek
Uyku, hepimizin her gece daldığı, uyanık dünyadan tamamen bihaber olduğumuz gizemli bir süreç. Bu absürt durum, doğal olarak uykuyu çevreleyen sayısız efsane ve yanlış inanç doğurmuştur.
Ne bizi uykusuz bırakır, ne iyi uyumamıza yardım eder ve uyurken tam olarak neler olur? Bu sorulara cevap ararken, genellikle bilimsel temeli olmayan inanışlara sarılırız. Ancak bilim, en yaygın dört uyku efsanesini çürüterek, iyi bir dinlenmeye giden yolu temizliyor.
İşte bilimsel çalışmalarla desteklenen ve yatmadan önce endişelenmeyi bırakmanız gereken 4 yaygın uyku miti.
1. Yatmadan Hemen Önce Egzersiz Yapmak Uykuyu Kaçırır (Yanlış)
Yaygın bir inanışa göre, kalp atış hızınızı artıran bir aktivitenin, uykuya dalmak için yavaşlamayı zorlaştıracağı düşünülür. Bu yüzden, bazı insanlar yatmadan birkaç saat önce egzersiz yapmaktan kaçınır.
Bilim Ne Diyor?
Sleep Health dergisinde yayımlanan ve NYU Langone Health’ten Rebecca Robbins ve meslektaşları tarafından hazırlanan bir araştırma, bu inancın bilimsel bir dayanağı olmadığını kesin olarak belirtiyor.
Makaleye göre, ABD’deki yetişkinler arasında yapılan anket verileri, gece egzersizinin çoğu bireyde uyku bozukluğu ile ilişkilendirilmediğini gösteriyor. Hatta deneysel kanıtlar, şiddetli gece egzersizini takiben bile uyku kalitesinde herhangi bir bozulma olmadığını ortaya koyuyor.
Özetle: Yatmadan hemen önce antrenman yapmanızın uyku kalitenizi kötüleştireceğine dair bilimsel bir veri yok. Eğer programınıza en uygun zaman akşam ise, gönül rahatlığıyla egzersiz yapabilirsiniz.
2. Bir Kadeh Alkol (Nightcap) Daha İyi Uyumanıza Yardımcı Olur (Yanlış)
Bazıları, yatmadan önce içilen bir kadeh alkolün (nightcap) gevşemeye ve daha kolay uykuya dalmaya yardımcı olduğunu düşünür.
Bilim Ne Diyor?
Cleveland Clinic uyku tıbbı uzmanı Dr. Nancy Foldvary-Schaefer’a göre, alkol uykuya dalmanızı kolaylaştırsa bile, daha az dinlenmiş hissetmenize neden olur.
- Uyku Döngüsünü Parçalar: Vücudunuzdaki alkol, uykunuzun parçalanmasına yol açar. Beyniniz sürekli kısa süreliğine uyanır ve uyku döngünüz kesintiye uğrar.
- REM Uykusunu Azaltır: Robbins ve meslektaşlarının araştırması da bunu destekliyor: Yatmadan önce tüketilen alkol, uykuya dalma süresini kısaltır, ancak gecenin ikinci yarısında uyku bozukluklarına neden olur. Alkolün genel olarak uyku üzerinde olumsuz bir etkisi vardır ve REM uykusunun (rüya gördüğümüz derin uyku evresi) başlangıcını geciktirir.
Özetle: Yatmadan önce içki içmek keyifli olabilir, ancak araştırmalar daha iyi uyumanıza yardımcı olmadığını, aksine kalitesini düşürdüğünü gösteriyor.
3. Rüyaları Hatırlamak Kötü (veya İyi) Uyuduğunuz Anlamına Gelir (Yanlış)
Bu konuda birbiriyle çelişen iki popüler mit mevcuttur:
- MİT A: Rüyaları hatırlamak, REM uykusunun kesintiye uğradığı anlamına gelir, yani kötü uyudunuz.
- MİT B: Rüyaları hatırlamak, çok fazla REM uykusu gördüğünüz anlamına gelir, yani iyi uyudunuz.
Bilim Ne Diyor?
Her iki mantık da kulağa hoş gelse de, bilimsel kanıtlar bu genellemeleri desteklemiyor.
Sleep Health raporundaki araştırmacılara göre, rüyaları hatırlamanın nedeni, bol miktarda REM uykusu görmeniz olabileceği gibi, REM uykunuzun kesintiye uğraması da olabilir.
Rüya hatırlama yeteneğinizi etkileyen birçok faktör vardır ve bunların bazıları iyi bir uykuya işaret ederken, bazıları etmez. Basitçe ifade etmek gerekirse, rüya hatırlamanın uyku kalitesini yansıttığına dair kesin bir veri bulunmamaktadır.
4. Uyurken Örümcek Yutarsınız (Yanlış)
İnternette popüler olan ve nereden çıktığı belli olmayan bir şehir efsanesidir: Yıllık ortalama beş örümceği uyurken yutarız. İddiaya göre, sıcak bir yer arayan böcekler uyuyan insanların ağızlarına girer ve insanlar fark etmeden refleks olarak onları yutar.
Bilim Ne Diyor?
Sleep Foundation’a göre, bunun belgelenmiş tek bir kanıtı bile yoktur, hele ki düzenli olarak gerçekleştiğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır.
Bu efsaneye şüpheyle yaklaşmak için birçok neden var:
- Ağız Kapalı Uyumak: Çoğu insan ağzı kapalı uyur.
- Örümcek Davranışı: Örümcekler genellikle insanlardan uzak durur ve titreşimleri algılarlar; uyuyan bir insan yatağında çok fazla titreşim yayar.
- Yutma Refleksi: Yanlışlıkla bir şey yutmak oldukça zordur.
Özetle: İyi haber şu ki, uyurken örümcek yutma ihtimaliniz son derece düşüktür. Yatmadan önce endişelenecek bir şey daha azaldı!
