Göklerde Yeni Bir Çağ Başlıyor: Türk Hava Sahası’nda Serbest Rota Dönemi
Türk hava sahası, modern havacılığın en önemli reformlarından biri olan “Serbest Rota Hava Sahası (Free Route Airspace-FRA)” uygulamasına geçiş yaparak tarihi bir adım attı. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından hayata geçirilen bu yenilik, sadece uçuş sürelerini kısaltmakla kalmayacak, aynı zamanda ulusal ekonomiye büyük katkı sağlayıp çevreyi koruma hedefine de hizmet edecek.
Serbest Rota Nedir ve Ne Anlama Geliyor?
Geleneksel havacılık sistemlerinde, hava araçları belirlenmiş, sabit hava yolları (rotalar) üzerinden uçmak zorundaydı. Bu durum, özellikle uzun mesafeli uçuşlarda gereksiz kavisler, fazla mesafe ve dolayısıyla artan yakıt tüketimi anlamına geliyordu.
Serbest Rota Hava Sahası (FRA) ise bu kısıtlamayı ortadan kaldırıyor. Uygulama sayesinde, hava araçları belirlenen giriş ve çıkış noktaları arasında klasik uçuş rotalarına bağlı kalmaksızın, en kısa ve en verimli güzergâhı serbestçe planlama imkanına sahip oluyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bu adımı Türk havacılık tarihi için “kritik bir reform” olarak nitelendirdi.
Ekonomik ve Çevresel Kazanımlar
Serbest Rota uygulaması, çok boyutlu faydalar sunuyor:
-
Ekonomik Verimlilik: Uçuş güzergahlarının kısalmasıyla doğru orantılı olarak yakıt tasarrufu sağlanacak. Bu da havayolu şirketlerinin operasyonel maliyetlerini ciddi ölçüde düşürecek.
-
Zaman Tasarrufu: Daha direkt rotaların kullanımı sayesinde uçuş süreleri kısalacak, yolcular ve havayolu trafiği için büyük bir kolaylık sağlanacak.
-
Çevre Dostu Yaklaşım: Yakıt tüketimindeki azalma, doğrudan karbon salınımının azaltılması anlamına geliyor. Türkiye bu adımla, uluslararası çevre standartlarına uyumda ve sürdürülebilirlik hedeflerinde önemli bir ilerleme kaydediyor.
Kapsamlı Hazırlık Süreci ve Eurocontrol İşbirliği
Bakan Uraloğlu’nun açıklamalarına göre, DHMİ bu büyük değişime 2019 yılından bu yana kapsamlı bir hazırlık süreciyle hazırlandı. Bu süreçte sadece hava sahası düzenlemeleri yapılmakla kalmadı, aynı zamanda trafik akışının emniyetli ve hızlı yönetilebilmesi için yeni operasyonel yöntemler geliştirildi.
Hazırlık sürecinin kilit noktalarından biri de Emniyet. Eurocontrol ile yapılan anlaşma kapsamında, 2022 yılının ilk yarısında yaklaşık 400 hava trafik kontrolörünün katılımıyla gerçek zamanlı simülasyonlar gerçekleştirildi. Bu simülasyonlar, yeni düzenlemelerin güvenle uygulanmasını ve kontrolörlerin sisteme sorunsuz adaptasyonunu sağladı.
Uygulamanın Aşamaları ve Gelecek Hedefleri
Serbest Rota uygulaması, başlangıçta kademeli olarak hayata geçirilecek:
-
İlk Aşama (2025-2026 Kış Dönemi): Uygulama, hava sahasında FL305 (30,500 feet) ve üzerindeki seviyelerde ve sadece gece saatlerinde (yerel saatle 23:00 – 05:00) yürütülecek.
-
Tam Zamanlı Geçiş (2026-2027 Kış Dönemi Hedefi): İlk aşamadan alınacak geri bildirimler ışığında, sistemin 24 saat esasına göre tam zamanlı hale getirilmesi hedefleniyor.
Bakan Uraloğlu ayrıca, uygulamanın alt limitinin, Avrupa’daki örneklere paralel olarak FL305’in daha aşağı seviyelerine çekilmesinin değerlendirileceğini belirtti. Bu genişleme, Türkiye iç hat uçuşlarında da serbest rota kullanımını yaygınlaştırarak havalimanları arası güzergahları optimize edecek ve tasarrufu artıracaktır.
Türk Hava Sahası’nın modernizasyonu ve küresel havacılık standartlarına uyumu açısından atılan bu dev adım, Türkiye’nin uluslararası hava trafiğindeki stratejik konumunu daha da güçlendirecektir.
