IUCN’ye göre 1 milyon tür yok olma riskiyle karşı karşıya. Biyoçeşitlilik kaybı ekosistemleri tehdit ediyor. Türkiye’de durum ne?
1 Milyon Tür Yok Olma Tehdidiyle Karşı Karşıya
Doğa Sessizce Kayboluyor: Biyoçeşitlilik Alarm Veriyor
Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), dünya genelinde 1 milyondan fazla bitki ve hayvan türünün yok olma riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Bu rakam, sadece ekolojik bir krizi değil, aynı zamanda insanlığın geleceğini de tehdit eden bir dönüşümün habercisi.
Biyoçeşitlilik, gezegenin sağlığı için bir sigorta gibidir. Türlerin yok oluşu; gıda zincirinden ilaç üretimine, iklim dengelerinden kültürel mirasa kadar her şeyi etkiler. Ancak bu kayıp, çoğu zaman sessizce gerçekleşiyor. Bir kuşun ötüşü eksiliyor, bir çiçek artık açmıyor, bir nehirdeki balık türü sonsuza dek kayboluyor.
Neden Bu Kadar Tür Tehlikede?
IUCN’nin Kırmızı Liste verilerine göre tehditlerin başlıcaları şunlar:
Habitat Tahribatı: Ormansızlaşma, kentleşme ve tarım alanlarının genişlemesi.
İklim Değişikliği: Türlerin yaşam alanlarını ve göç yollarını bozuyor.
Kirlilik: Plastik, kimyasal atıklar ve hava kirliliği, ekosistemleri zehirliyor.
Aşırı Avlanma ve Ticaret: Özellikle egzotik hayvanlar ve nadir bitkiler risk altında.
İstilacı Türler: Yerel türleri baskılayan yabancı türlerin yayılması.
Türkiye’de Durum Ne?
Türkiye, üç farklı biyocoğrafik bölgeye sahip olmasıyla yüksek biyoçeşitlilik barındırıyor. Ancak son yıllarda:
Akdeniz’de balon balığı gibi istilacı türler yayılıyor.
Endemik bitkiler tarım ve madencilik baskısıyla yok oluyor.
Leylek, turna gibi göçmen kuşların rotaları değişiyor.
Değerlendirme: Bu Sadece Doğanın Sorunu Değil
Bu yok oluş, sadece doğa severlerin değil, ekonomistlerin, şehir plancılarının, sağlık uzmanlarının da gündeminde olmalı. Çünkü biyoçeşitlilik kaybı; gıda krizlerini tetikleyebilir, salgın hastalıkların yayılmasını kolaylaştırabilir ve iklim değişikliğini hızlandırabilir.
Doğayı korumak artık bir “hobi” değil, bir “hayatta kalma stratejisi.”
Her bireyin, her kurumun bu konuda sorumluluğu var.
Ve belki de en önemlisi: Bu sessiz çığlığı duymak.
