Rekabet Kurulu’ndan Dizi Devlerine Ağır Darbe: 124 Milyon Liralık Tarihi Ceza
Türk dizi sektörünün iki devi Ay Yapım ve Med Yapım, Rekabet Kurumu’nun titiz incelemesi sonucunda toplamda 124 milyon TL idari para cezasıyla karşı karşıya kaldı. Ceza, sektördeki rekabet dengelerini sarsacak iki temel ihlali işaret ediyor: Çalışan maaş bilgilerinin paylaşılması ve yurt dışı dağıtımdaki ortaklık (MADD) kaynaklı sorunlar.
Türkiye, dizi ve içerik üretiminde dünya çapında bir merkez haline gelirken, yurt dışı dağıtım pazarı da ülke ekonomisine stratejik bir katma değer sağlıyor. Ancak bu devasa pazarın oyuncuları arasındaki rekabetçi yapının sağlıklı olup olmadığı uzun süredir tartışma konusuydu. Rekabet Kurulu’nun (RK) son kararı, bu tartışmalara nokta koyarak sektörde yeni bir dönemin kapılarını aralıyor.
Ceza Neden Kesildi? İki Temel İhlal Vurgusu
Rekabet Kurumu tarafından yürütülen soruşturma, sektörün en büyük iki yapımcısı olan Med Yapım Televizyon ve Filmcilik AŞ ve Ay Sanat Prodüksiyon ve Yapım AŞ‘yi hedef aldı. Kurul, iki ayrı rekabet ihlali nedeniyle firmalara toplamda 124 milyon TL idari para cezası uygulandığını duyurdu:
-
Çalışan Ücretleri Üzerindeki Gizli Anlaşma: Kararın ana gerekçelerinden biri, firmaların “çalışan ücretlerine ilişkin güncel ve rekabete hassas bilgileri karşılıklı olarak paylaşmak” suretiyle Rekabet Kanunu’nu ihlal etmeleri oldu. Bu tür bir bilgi değişimi, iş gücü piyasalarında çalışanların ücret rekabetini sınırlayıcı bir etki yaratıyor. Bu ihlal nedeniyle Ay Yapım’a 76 milyon TL ve Med Yapım’a 48 milyon TL ceza kesildi.
-
Ortak Dağıtım Tekeli: Soruşturmanın diğer ayağı, iki şirketin kurduğu MA Distribution Televizyon ve Filmcilik AŞ (MADD) vasıtasıyla Türk dizilerinin yurt dışına ortak dağıtımı faaliyetinden kaynaklanan rekabet sorunlarıydı.
Taahhüt ve Uzlaşma: MADD Tasfiye Ediliyor
Soruşturma, yapımcıların taahhüt ve uzlaşma usullerini kullanmasıyla sonuçlandırıldı. RK, ortak dağıtım faaliyetinden doğan rekabet sorunlarını gidermek üzere tarafların sunduğu yapısal ve davranışsal taahhütleri kabul ederek bağlayıcı hale getirdi. Bu, sadece bir para cezası değil, aynı zamanda sektörün işleyişine köklü bir müdahale anlamına geliyor.
Alınan kararların en çarpıcı maddesi ise MADD’in tasfiye edilmesi.
-
Ay Yapım ve Med Yapım, MADD’in varlığına son verecek ve aynı zamanda başkaca hiçbir ortak dağıtım faaliyeti gerçekleştirmeyecek.
-
Tasfiye sürecine kadar geçecek yaklaşık 12 aylık sürede MADD, ana şirketlerden bağımsız profesyonel yöneticiler tarafından yönetilen tam işlevsel bir ortak girişim haline getirilecek. Bu, rekabete hassas bilgi akışını engellemeyi amaçlayan kapsamlı bir önlem.
Sektörde Yeni Kurallar: Münhasırlığa Son
Kurulun kabul ettiği davranışsal taahhütler, Türk dizi sektörünün gelecekteki iş yapış şekillerini kökten değiştirecek nitelikte. Amaç, dağıtım kanallarında şeffaf ve çok oyunculu bir yapının sağlanmasıdır.
Yeni Düzenlemeler Neler Getiriyor?
-
Sınırlı Dağıtım Yetkisi: Ay Yapım ve Med Yapım’ın dağıtım faaliyetleri sadece kendi yapımlarıyla sınırlı kalacak.
-
Bağımsız Kanallar Zorunluluğu: Eğer firmalar dağıtım faaliyetini kendileri yürütmezse, içerikler bağımsız dağıtıcılar üzerinden sunulacak.
-
Ortaklık Yasağı: Yapımcılık ve dağıtımı birlikte yürüten firmalar, aynı faaliyetleri yürüten başka bir teşebbüsle ortaklık veya ortak kontrol ilişkisi kuramayacak.
-
Münhasırlık Anlaşmaları Bitiyor: En önemlisi, ulusal kanallar, oyuncular, ajanslar, senaristler ve yönetmenlerle münhasırlık (özel yetki/sözleşme) içeren anlaşmalar yapılmayacak. Bu madde, sektördeki serbest rekabeti artırarak yetenek havuzunun tekelleşmesini önlemeyi hedefliyor.
-
Uluslararası Açıklık: Yurt dışı dağıtım anlaşmalarına, alıcıların Türkiye’den diğer yapımcı veya dağıtıcılarla çalışmasını engelleyecek hükümler eklenmeyecek.
Rekabet Kurumu’nun bu tarihi kararı, sadece iki şirketi değil, tüm dizi ve içerik pazarını yeniden şekillendirecek. Uluslararası alanda büyük bir başarı hikayesi yazan Türk dizilerinin ihracat pazarında, adil ve şeffaf koşulların tesis edilmesi, sektörün uzun vadeli sürdürülebilirliği için kritik bir adım olarak görülüyor.
